ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ, ਮੀਡੀਆ ਬਿਊਰੋ:
ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ, ਜੋ ਕਿ ਗਰਮੀਆਂ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਆਰਾਮ ਸਥਾਨ ਸੀ, ਨੂੰ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਲਈ ਖੋਲ੍ਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਮਹਿਲ ਦੇ ਨਵੀਨੀਕਰਨ ਵਿੱਚ 18 ਸਾਲ ਲੱਗੇ। ਇੱਥੇ 2004 ਤੋਂ ਮੁਰੰਮਤ ਦਾ ਕੰਮ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਖਾਸ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਹੀ ਉਦਘਾਟਨ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਅਤੇ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਮਾਰਤ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਕੰਪਨੀ ਬਾਗ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਣੇ ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਇਮਾਰਤ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ 1802 ਵਿਚ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਇਹ ਮਹਿਲ ਉਸਾਰਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਗਰਮੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਇਸ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨੇ ਠਹਿਰਦੇ ਸਨ। ਇੱਥੋਂ ਉਹ ਸਰਕਾਰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਬਾਕੀ ਦੇ ਨੌਂ ਮਹੀਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਾਹੌਰ ਤੋਂ ਰਾਜ ਕੀਤਾ।
ਗੈਲਰੀਆਂ ਤੋਂ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲੇਗੀ
ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਗੈਲਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਇੱਥੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸੈਲਾਨੀ ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਪੂਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਸਕੇ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਰਾਜ ਕਿਵੇਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਸਨ।
ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੈਲਰੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ
– ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਰਬਾਰ ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਗੈਲਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ ਹੋਰ ਮੰਤਰੀਆਂ ਦੇ ਬੁੱਤ ਬਣਾਏ ਗਏ ਹਨ।
ਇਕ ਹੋਰ ਗੈਲਰੀ ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਹ ਰਾਣੀ ਮਹਿਤਾਬ ਕੌਰ ਦੇ ਗਲੇ ਵਿਚ ਮਾਲਾ ਪਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਅਤੇ ਬਾਰਾਤੀ ਉਸ ਦੇ ਨਾਲ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ।
ਗੈਲਰੀ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੁੱਤਰ ਖੜਕ ਸਿੰਘ ਦਾ ਦਰਬਾਰ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪੁੱਤਰ ਰਾਣੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਆਦਿ ਦੇ ਬੁੱਤ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਐਲਈਡੀ ਪੈਨਲ ਵੀ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਸੈਲਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲ ਸਕੇ।
ਫੌਜੀ ਮੈਨੂਅਲ ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ
ਇਮਾਰਤ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਗੈਲਰੀ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਮਿਲਟਰੀ ਮੈਨੂਅਲ ਵੀ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਫੌਜ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਸਾਰੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਕਿਤਾਬਚਾ ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਹੈ
ਹਥਿਆਰ ਵੀ ਵਿਖਾਏ ਗਏ
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਫੌਜ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਚਾ
ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਚਾਰ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਸਾਰਿਆਂ ਲਈ 10 ਰੁਪਏ
ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਸੈਰ ਸਪਾਟਾ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰੀ ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਹਿਲ ਦੇਖਣ ਲਈ 10 ਰੁਪਏ ਦੀ ਟਿਕਟ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ ਜਦਕਿ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ 4 ਰੁਪਏ ਦੀ ਟਿਕਟ ਰੱਖੀ ਗਈ ਹੈ।
ਇਮਾਰਤ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਤਾ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ: ਡਾਇਰੈਕਟਰ
ਸਮਰ ਪੈਲੇਸ ਨੂੰ ਡਿਜ਼ਾਈਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਨਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਹੈਰੀਟੇਜ ਕੰਸਲਟੈਂਟ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮੁਨੀਸ਼ ਪੰਡਿਤ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪੈਲੇਸ ਦੀ ਹਾਲਤ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਹਿਲਾਂ ਇਮਾਰਤ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ. ਨਾਲ ਹੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਖਾਸ ਖਿਆਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਦੀ ਇਤਿਹਾਸਕਤਾ ਨੂੰ ਨਾ ਬਦਲਿਆ ਜਾਵੇ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਣੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਦੀ ਵੀ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਾਂਭ-ਸੰਭਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਅਜਾਇਬ ਘਰ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਸਾਧਨ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਜੀਵਨ ਬਾਰੇ ਗੰਭੀਰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨਾ ਹੈ।
